Phân tích hình tượng Sóng trong bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh
Bài làm
Nhà thơ Xuân Quỳnh được biết đến là một trong số các nhà thơ thuộc “thế hệ chống Mĩ”. Bà có rất nhiều thi phẩm viết về tình yêu mang được biết bao nhiêu câu truyện hay, đặc sắc và không thể không nhắc đến bài thơ “Sóng”. Bài thơ thể hiện được khát vọng tình yêu thật lớn và cho dù chính là một hình tượng mà Xuân Quỳnh mượn làm ẩn dụ nó cũng chẳng xa lạ gì với các nhà thơ viết về tình yêu xưa nay.
Không khó để thấy được trước Xuân Quỳnh đã có biết bao nhà thơ thiên tài viết về tình yêu, thế nhưng mấy ai có được hồn thơ như của chị. Chuyện tình yêu của Xuân Quỳnh như được thể hiện khá tinh tế, cảm xúc nó không lên gân mà chỉ như một lời thủ thỉ. Có thể thấy được “Sóng” là bài thơ tình đặc sắc, thể hiện khát vọng tỉnh yêu đắm say của người con gái ở chính trong mối tình đầu. Bài thơ “Sóng” cũng đã lại được viết bằng thể thơ ngũ ngôn trường thiên, hình tượng “sóng” là ẩn dụ về “em”. Và đây cũng chính về người con gái đang mang trong trái tim mình một tình yêu đẹp.
Bạn đọc sẽ phát hiện dễ dàng nhất trạng thái của sóng trên biển, lúc thì “dữ dội”, lúc thì “dịu êm” lại có những lúc lại “ồn ào”, có khi rất lặng lẽ biết bao nhiêu. Và điều đó cũng chính là một trạng huống tâm tình của lứa đôi trong tình yêu:
Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Trong cuộc hành trình của sóng từ sông ra biển lớn thì đây cũng là khát vọng của sống luôn muốn vươn tới mọi chân trời mơ ước thương yêu. Con sóng như cứ trường tồn với đại dương mênh mỏng cũng như tình yêu là chuyện muôn đời của gái, trai, của lứa đôi xưa nay.
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể
Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ
Khi hình ảnh con sóng tình yêu có vồ triền miên, con sóng dường như cứ vỗ xôn xao trong lòng. Khi đứng nhìn trùng dương sóng bể kia thì người thiếu nữ bâng khuâng đồng thời cũng luôn luôn nghĩ về mối tình đầu, nghĩ về duyên số của đôi ta và cũng tự hỏi chính mình rằng:
Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu?
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau
Từ xưa đến nay thì trong tình yêu là sự sống muôn đời nơi “vườn trần” nhưng chẳng ai có thể cắt nghĩa được tình yêu một cát tường tận cả. Người đọc lại thấy được câu thơ “Khi nào ta yêu nhau” nó thực sự gợi được một sự đắm say, một nỗi niềm của đôi lứa đang ngọt lịm vì tình yêu say đắm.
Hình tượng con sóng được nhân hóa, “sóng nhớ bờ”, con sóng “ngày đêm không ngủ được” cho dù là ở dưới lòng sâu hay ở trên mặt nước đi chăng nữa thì những con sóng ru, sóng reo, sóng hát ca và sóng như cứ vỗ suốt đêm ngày ở địa dương mênh mong. Nó cũng như một bến đợi thuyền, thuyền có một sự trong ngóng và nhớ bến.
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức
Xuân Quỳnh viết ra được câu thơ rất hay nói lên một tình yêu nồng nàn, say đắm. Người thiếu nữ đã giãi bày rất chân thực về khát vọng của tình yêu của mình. Em luôn luôn nhớ anh triền miên, một nỗi nhớ như cứ thật bổi hổi bồi hồi suốt ngày đêm khiến cho cả trong mơ cũng cứ thức. Chỉ với một chữ “nhớ” tràn ngập tình yêu thương của người con gái khi yêu. Từ trước đến nay thì sự thủy chung là một trong những phẩm chất cao đẹp của chính tình yêu lứa đôi. Và rồi cũng chính tình yêu cho lứa đôi sức mạnh để vượt qua mọi thử thách để có thể có được một tình yêu mặn nồng.
Dẫu xuôi về phương Bắc
Dầu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng vê anh – một phương
Có lẽ rằng chính với cấu trúc đoạn thơ rất đặc sắc đó là “dẫu … cũng…”. Cấu trúc này được điệp đi điệp lại khiến cho ý thơ như được nhấn mạnh hơn, đó chính là một sự son sắt, thủy chung của một tình yêu đẹp đẽ. Một tình yêu đẹp đem đến cho “em” một niềm tin mãnh liệt biết bao nhiêu. Hình ảnh con sóng nhất định tới bờ dù trùng dương có muôn vời cách trở đi chăng nữa. Hình ảnh sóng đã nói hộ lòng về niềm tin, con thuyền tình nhất định sẽ cập bến bờ hạnh phúc đó còn là một niềm tin vào tương lai:
Ở ngoài kia đại dương
Trăm ngàn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách
Tác giả Xuân Quỳnh trong đời thường tuy đã uống bao vị ngọt tình yêu, thế nhưng cũng đáng nói là chị cũng đã từng nếm ít nhiều cay đắng trong tình ái. Cũng có rất nhiều lần khi đối diện với những thử thách thì nhà thơ vẫn hổn hậu dào dạt niềm tin về hạnh phúc mà tình yêu nhất định sẽ đem đến. Có thể nói đây được đánh giá là một khổ thơ giàu ý vị và sáng ngời niềm tin về tính yêu đẹp:
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Cho dù là năm tháng sẽ đi qua cuộc đời dài, mây sẽ vượt biển rộng để bay về xa đi chăng nữa thì tình yêu cũng sẽ tìm được hạnh phúc.
Đọc khổ thơ cuối là lời ước nguyện của em, của người thiếu nữ trong mối tình đầu. Nhân vật em lúc này đây lại muốn được “tan ra”, muốn được hóa thân thành trăm con sóng nhỏ kia để có thể mơ ước về một tình yêu đẹpp.
Tóm lại ta nhận thấy rõ cá tính sáng tạo trong thơ tình của Xuân Quỳnh. Có thể thấy được hình tượng sóng rồi nhịp điệu sóng cùng với đó chính là tiếng xôn xao như cứ bồi hồi trong ngực trẻ. Bài thơ “sóng” cùng với hình tượng sóng sẽ cứ mãi là một lời ru hay của bao nhiêu chằng trai, cô gái trong tình yêu ngọt ngào của tuổi trẻ.
Minh Tân
